Dzieje projektu

Kiedy dostałem zaproszenie do udziału w projekcie, nie miałem najmniejszej wątpliwości, że należy skorzystać z nadarzającej sie okazji. Oto pojawiła się szansa na zrobienie czegoś dobrego, co będzie służyło specyficznej, defaworyzowanej grupie beneficjentów. Ciekawy temat, dużo pracy i tylko jedno "ale" w postaci "opieki" administracji uniwersyteckiej. To małe "ale" mogło przerodzić się zawsze w ogromny znak zapytania, więc po raz kolejny i kolejny trzeba było przeanalizować wszystkie za i przeciw. Moja znajomość funkcjonowania biur i urzędów, departamentów i referatów, nie pozostawiała złudzeń co do tego, że łatwo nie będzie, ale w końcu miałem do dyspozycji cały dział, który cieszył się dużą autonomią i w ramach statutowej działalności mogłem jeszcze wiele dokonać. 

Pech chciał, że wkrótce musiałem pożegnać się ze stanowiskiem kierowniczym i zadowolić obowiązkami skromnego  szeregowca w innym Wydziale.

Po kilku miesiącach mój projekt został zaakceptowany i otrzymałem dofinansowanie na bajeczną dla mnie kwotę. Takiego dużego grantu jeszcze nie zdarzyło mi się realizować, choć moje doświadczenie w tym zakresie było tak bogate, że sam Rektor mógłby mi pozazdrościć. Ale po raz kolejny trzeba było się zastanowić. No bo przecież teraz już nie jestem szefem i nie mam do dyspozycji całego działu. Będę musiał obliczać, planować, rozliczać, zestawiać i wykonywać sam albo przynajmniej nad wszystkim czuwać, kontrolować i dbać o efekty, jak mi się uda w ogóle znaleźć jakąś dobrą duszę, co zechce pomóc mi nieść ten mój krzyż. 

Po kolejnych długich rozmyślaniach, burzliwej korespondencji z koordynatorem projektu, nieskończenie długim ustalaniem warunków wstępnych, który to proces był co i rusz przeplatany naradami w Gmachu Głównym popełnianymi z rektorami, kanclerzami, finansistami, starszymi i młodszymi radcami, kierownikami, dyrektorami, przedstawicielami, odpowiedzialnymi, pełniącymi obowiązki, referentami i jeszcze innymi przedstawicielami (którzy nie byli tymi samymi przedstawicielami co ci wymienieni poprzednio), udało się trochę zmniejszyć moje obawy.

Kiedy już byłem zupełnie znieczulony, okazało się, że rektor odpowiedzialny za prowadzenie tego projektu się rozchorował a tu trzeba było właśnie wyjechać w delegację na pierwsze spotkanie projektowe. 

Kiedy poszedłem do drugiego rektora, odpowiedzialnego za tego pierwszego, ten długo tłumaczył się zawstydzony, że on może wprawdzie podpisać mi delegację, ale będę musiał i tak iść po pieczątkę do Działu Współpracy z Krajami Bałkańskimi, tylko, że ten pokój jest teraz zamknięty, bo właśnie mają Dzień Serbski i wszyscy wyjechali na specjalne spotkanie Prezydenta Miasta z Wicekonsulem Honorowym Republiki Serbskiej ale może cudem ktoś tam jeszcze został i jak on podejdzie ze mną i zapuka cichutko specjalnym szyfrem to może ktoś się zorientuje, że to on Najważniejszy  i nas wpuszczą. Oczywiście może się zdarzyć, że z jakiegoś powodu zabrali z sobą pieczątkę na imprezę i te nasze kombinacje na nic się zdadzą. Ale zawsze można spróbować.

Jak powiedział tak zrobił. Nadal podszedłem do sprawy z pewną nonszalancją, ale skoro już zaszedłem tak daleko to mogę zrobić kolejny krok. Na (nie)szczęście wszystko się powiodło i następnego dnia siedziałem już w samolocie do Belgradu.

Współpracownicy w nowym projekcie okazali się dość sprawni. Do tego zbudowałem sobie całkowicie nowy zespół badawczy, zależny tylko ode mnie, z którym dość szybko ustaliłem zakres prac i priorytety.

Po mniej więcej pół roku  dostałem informację z Gmachu Głównego, że jeden z moich poprzednich projektów nie może zostać rozliczony z powodu przekroczenia limitu finansowego kosztów. Nie bardzo wiedziałem, co to oznacza ale jak już dotarłęm na miejsce, okazało się, że mogę braki finansowe pokryć z nadwyżek finansowych z innych projektów, które zostały do mojej dyspozycji jako kierownika grantów. Jednocześnie Pani Referent poinformowała mnie, że to ostatni raz, ponieważ Pani Kwestor "czyści konta" i zamierza zagarnąć całą kasę, która sobie spokojnie leży na rachunku mojego dawnego działu i nie ma konkretnego przeznaczenia.

To mi dało do myślenia. Jeśli Kwestor/ Rektor/ Referent czy inny Kierownik Dyrektora zabiorą mi pieniądze, którymi mogłem do tej pory dość swobodnie dysponować jako Szef Działu i kierownik grantów, to skąd wezmę na pokrycie kosztów własnych realizowanego właśnie projektu, które są przecież niemałe, bo ok. 150 000 zł., a które trzeba pokryć, żeby zrealizować grant zgodnie z umową.

Hmmmm.....

Następne godziny spędziłem na dyskusjach z Panią Referent skąd się wzięło naliczenie przekroczenia kosztów w zakończonym projekcie. Okazało się, że nie uwzględniłem kosztów ZUS, składek i jeszcze jakichś drobiazgów, które powinny być aksięgowane zgodnie z ustawą o rachunkowości, a których to kosztów pracodawca- czyli Gmach Główny, nie zamierza pokryć, bo i dlaczego miałby to zrobić.....

Stąd wypływał kolejny wniosek- trzeba zweryfikować wszelkiego rodzaju umowy do realizowanego właśnie projektu, żeby koszty tych ZUSów, składek i innych popiwków łącznie nie przekroczyły kwot zdefiniowanych w grancie.

Hmmmmmmm........

Ale i tak pozostaje problem wkładu własnego........

Postanowiłem zabezpieczyć się pisząc Czynny Żal, skierowany do gmachu Głównego i Pani Kwestor osobiście, z załączoną prośbą o zabezpieczenie pieniędzy, które zarobiłem w dotychczas zrealizowanych grantach na poczet realizowanej właśnie umowy.

Niestety po dwóch tygodniach dostałem telefon od Pani Referent, że Pani Kwestor nie wyraża na to zgody.

Cóż robić! Można rzucić umową i przestać realizować grant ale wtedy muszę się liczyć z poważnymi międzynarodowymi perturbacjami, rzucaniem kalumni na mnie jako kierownika grantu, obrzydzaniem mi życia przez administrację i krzykami pełnymi pogardy każdego najmniejszego instytucjonalnego ciury. Rzucenie roboty w połowie jakoś mi tak nie pasowało również do mojej osobistej etyki pracy.

Wybrałem drugi wariant. Poprosiłem o kopię pisma z odmową, w którym była wyszczególniona kwota potrzebna mi na pokrycie kosztów oraz numery projektów zrealizowanych przeze mnie wcześniej.

Rok po skończonym projekcie, kiedy wszytko już zostało rozliczone dawno przez koordynatora, kasy i Młodszych Referentów, otrzymałem znów telefon z Gmachu Głównego. Pani Referent nie mogła za bardzo dojść, które kwoty do czego przypasować i wychodziło jej, że powinienem zwrócić do kasy uniwersyteckeij 250 000 albo wskazać źródło, z którego można pokryć ten brak. Wyraźnie przy tym sugerowano, że jeśli nie ma skąd pokryć to powinienem się udać do Dziekana Wydziału, w którym obecnie pracuję i poprosić go o pokrycie. W dodatku sprawa jest pilna, ponieważ Pani Referent chciałaby zamknąć sprawę rozliczeń definitywnie przed sezonem urlopowym.

Oczami wyobraźni widziałem już minę Dziekana, którego proszę o pokrycie... braków finansowych, o których on nie ma seledynowego pojęcia, w projekcie, który był realizowany nie przez jego wydział.

Postanowiłem jeszcze przyjrzeć się przysłanym wyliczeniom i zestawieniom cyferek, choć mogłem się spodziewać, z czego one wynikają.

Zestawienie wpływów i wydatków otrzymałem już w trakcie wakacji. Sprawa była dość prosta. Z wyliczeń wynikało, że nie została zaksięgowana część przelewów.

Po odesłaniu moich obliczeń już  następnego dnia, musiałem sobie poczekać kolejne kilka miesięcy na odpowiedź. Dostałem nowe zestawienie z uwzględnionymi wszystkimi przelewami ale i nowymi kwotami wydatków projektowych, co spowodowało, że "dług" nadal wyglądał na 250 000,- Pani zadzwoniła do mnie i poprosiła o możliwie szybkie sprawdzenie, bo chciałaby zamknąć sprawę przed końcem roku kalendarzowego (grudzień nas nieco zaskoczył).

Odesłałem natychmiast dokładne wyjaśnienia.

Po kilku miesiącach otrzymałem kolejny telefon. Pani Referent nie mogła za bardzo dojść które kwoty do czego przypasować i wychodziło jej, że powinienem zwrócić do kasy uniwersyteckiej 250 000 albo wskazać źródło, z którego można pokryć ten brak. Wyraźnie przy tym sugerowano, że jeśli nie ma skąd pokryć to powinienem się udać do Dziekana Wydziału, w którym obecnie pracuję i poprosić go o sfinansowanie. W dodatku sprawa jest pilna, ponieważ Pani Referent chciałaby zamknąć sprawę rozliczeń definitywnie przed początkiem wakacji/ sezonu urlopowego.

Poczułem się nieco dziwnie.

Po przejrzeniu rachunków doszedłem do wniosku, że moje wyjaśnienia nie zostały wzięte w ogóle pod uwagę.

Zadzwoniłem do Pani Referent i wyłuszczyłem jej w krótkich żołnierskich słowach, że jeśli nie wezmą pod uwagę moich uwag, to nie będę mógł niczego podpisać ani na nic się zgodzić. 

Najpierw trzeba wziąć pod uwagę moje wyliczenia, z których wynika, że braki wynoszą 150 a nie 250 000 a następnie zamierzam poprosić Panią Kwestor, aby to ONA osobiście wskazała skąd mamy teraz pokryć braki, które były ujęte wcześniej w założeniach projektu i na których pokrycie z zaplanowanej przeze mnie rezerwy nie wyraziła zgody.

Mija kolejny rok. Kończy się kolejny okres rozliczeniowy. Ja nadal nie mam odpowiedzi.

Burza

Długo przebywałem poza domem rodzinnym i po powrocie mogłem spojrzeć na niego już z zupełnie innej perspektywy. Wracając, czułem się częścią tej rodziny, skrywających wiele tajemnic i tonącej w niedopowiedzeniach, a jednocześnie poza. Tym samym zyskałem perspektywę głębokiego wglądu we wszystko, co się działo, bo rozumiałem znaczenie drobnych gestów i przemilczeń a jednocześnie, dzięki swojemu uniwersyteckiemu przygotowaniu mogłem odczytać dodatkowe znaczenia, o których nie mieli pojęcia domownicy, ale nie mieli również pojęcia, że tak łatwo zdradzają swoje intencje. 

Jako pierwszą spotkałem babcię Żorżetę, która nadzwyczaj pięknie się starzała. Zawsze elegancka i  nienagannie ubrana, jakby miała wyjść na przyjęcie lub w gości. Powitała mnie wylewnie, z niezakłamaną sympatią. Do matki i ojca nawet nie zajrzałem, bo wiedziałem, że jest im wszystko jedno, czy przyjechałem i że zwyczajowo powitają mnie pustym, chłodnym wzrokiem, bez wyrazu, jakbym był przelatującym obok domu liściem. Rzuciłem więc plecak w kąt i wyszedłem odwiedzić znajomych. Zanim jeszcze zdążyłem wyjść, pięcioletni siostrzeniec rzucił się na niego i zaczął rozbebeszać, szukając ukrytych zabawek i słodyczy. 

Wychodząc spotkałem ojca, który stał pośrodku sadu, w lekkim rozkroku, podparty pod boki, palący fajkę i z sumiastym wąsem. Mrużył oczy i przyglądał się dachowi krytemu eternitem. Tylko  rzucone przez ułamek sekundy w moją stronę spojrzenie, świadczyło o tym, że mnie w ogóle zauważył.

W drodze do domu złapała mnie burza z piorunami. Kiedy dotarłem na miejsce, zastałem inny zgoła widok. Dach już z daleka wyglądał na zrujnowany. A kiedy wszedłem na poddasze i wkroczyłem do pokoju babci Żorżety, zobaczyłem obraz nędzy i rozpaczy: starą kobietę z rozczochranymi, brudnymi, klejącymi się tłustymi włosami, w równie starej, niezmienianej od tygodni pościeli, z różnobarwnymi plamami na sienniku. Wiedziałem, że w pokoiku obok mieszka wuj Roman, który czasem pomagał babci w pozbieraniu się i odpicowaniu, ale nigdy nie przypuszczałbym, że ta nadzwyczaj elegancka kobieta może mieszkać w takim chlewie. Przez powiększającą się szczelinę w dachu woda lała się do pokoju strumieniami, spływając następnie po schodach na dół. 

Po metalowej, rdzewiejącej drabince wszedłem na dach i stanąłem na murze pośrodku mroku strzępionego błyskawicami. Stał tam już ojciec, który szacował skalę zniszczeń, równie niewzruszony jak wcześniej, kiedy go widziałem w sadzie. Powiedział, że jak chcę dłużej zostać, to muszę naprawić dach. Popatrzyłem na to, co zostało z pokrycia domu. Eternit zmieszany z papą i resztkami karpiówki niewiadomo skąd, powierzchnie zachodzące na siebie, dziury i szczeliny po całości. Część przesunięta poza granice murów, część dyndająca-  tylko czekać kiedy się oderwie i runie. Przez szczeliny z góry widać było spokojnie śpiącego wujka i zawodzącą babcię. Dwa oddzielne, nieprzystające do siebie światy.

Kiedy schodziłem, spotkałem siostrę przyrodnią Edytę. Wyszła kompletnie naga, świecąc mi biustem po oczach. Wiedziałem, że to prowokacja, wynikając z jej konfrontacyjnej natury. Zalała mnie potokiem słów, w którym występowało mnóstwo  trudnych wyrazów, mających świadczyć o tym, że ma rację. Miała "uroczy" zwyczaj prezentacji kompletnej pogardy dla reguł języka polskiego. Im dłuższy był jej wywód tym bardziej skomplikowany i absurdalny. Wielokrotnie złożone zdania i zupełnie szalone zestawienia niepasujących do siebie słów miały dowodzić  głębi wypowiedzi. Tymczasem dla osób wykształconych, orientujących się w znaczeniach, większość tych zestawień nie miała sensu. Dowodziła w efekcie raczej jakiejś "głąbi". Zrozumiałem z tego tyle, że Edyta chciała się kłócić ze mną  i stała po stronie ojca. Zanim skończyła mnie zalewać kolejna fala pseudouczonego bełkotu- obudziłem się.

Byłem na wykładzie z pedagogiki ogólnej a profesor właśnie prowadził dyskusję sam ze sobą, czy lepsze jest wychowanie w zależności, pod kloszem, zabezpieczające, czy trzeba dzieci jak najszybciej  zderzać z rzeczywistością i pozawalać się im usamodzielniać poprzez wychowanie niezależne. 

Wtedy zaczęło do mnie docierać, że podobne rzeczy słyszałem od Edyty. Uświadomiłem sobie, że  chodziło jej o to, żebym zawsze słuchał ojca i nie wkurzał go.

Ja widziałem to zawsze inaczej. Dla mnie dom był miejscem, które powinno dawać oparcie i bezpieczeństwo. Takim, w którym możesz dobrze wypocząć i do którego zawsze chcesz wrócić a nie uciekasz jak najdalej. Jednocześnie nie wykluczało to dawania dzieciom swobody, żeby jak najszybciej mogły wyfrunąć z gniazda i zbudować własne domy. 

Postanowiłem, że mój dom będzie inny. Nie taki, którego rozszczelni jakakolwiek burza.Bez względu na to do jakich wniosków w końcu dojdzie profesor prowadzący wykład.

Wizytanci

Pierwszy raz spotkałem go, będąc jeszcze dzieckiem. Miałem 10 lat i klęczałem skulony na ławie w kuchni, przed oknem. Była grudniowa noc, około Bożego Narodzenia, więc mrok zapadał dość szybko. W chacie żar buchał z rozpalonego pieca i przyjemne, rozleniwiające ciepło rozlewało się na całą izbę. Zatopiony w półmroku obserwowałem jak rodzice krzątają się przy wieczornych, typowych gospodarskich obowiązkach. W oborze naprzeciwko okna zobaczyłem matkę wychodzącą z wiadrem mleka i zmierzającą w prawo, w stronę  świniarni. 

Po lewej stronie najpierw zatrzeszczała brama i poruszył się płot a następnie otwarła uliczka, przez którą wszedł cielak wielkości krowy, przystanął przy wejściu do obory, obok zaspy śniegu i spojrzał w moim kierunku. Nie tylko jego wielkość była dziwna. Po pierwsze- nie mieliśmy żadnego cielaka. Po drugie jego kształt był rozmyty. Nie mogłem dostrzec wyraźnie konturów, pomimo jasno świecącego księżyca- wydawało się bardziej, że ktoś udaje cielaka, albo jakieś inne zwierzę. Ktoś okryty wielkim prześcieradłem, kto mnie chce nastraszyć. Ale kto miałby mnie straszyć na moim własnym podwórku i dlaczego? Do dziś zostało mi wrażenie mrożącego lęku- przenikającego głęboko i powodującego, że dusza kurczyła się ze strachu i zapadała w sobie. 

Drugie spotkanie miało miejsce, kiedy służyłem przymusowo w gospodarstwie u Niemców podczas wojny jako koniuszy, a czasem stangret albo i zwykły parobek. Miałem wtedy 17 lat. Bauer kazał mi zaprząc konie do kolaski i odwieźć znajomego do domu. W drodze powrotnej przyczepił się do mnie duży, biały pies. Biegł razem z powozem. Raz przed końmi, raz z lewej, raz z prawej. Kiedy kolejny raz zbliżył się do kolaski i zrównał ze mną- śmignąłem go znienacka batem z całej siły i wszystko mi niespodziewanie zgasło. Obudziło mnie batożenie i pomstowanie bauera, który rzucał wszystkimi niemieckimi przekleństwami, jakie tylko zdążyłem poznać podczas pobytu w folwarku. Udało mi się uciec i schować za spichlerze. Z rozciętą głową, wybitym okiem, zakrwawiony i roztrzęsiony, odczekałem aż minie mu złość i będę mógł wrócić do swoich obowiązków. Jak się później dowiedziałem- konie same mnie przywiozły nieprzytomnego a ja na podwórku spadłem z kozła i wylądowałem w zaspie. Tam mnie znalazł bauer i próbował ukatrupić. Na szczęście potrzebował parobków i nie wydał gestapo.

W latach pięćdziesiątych, kiedy już się ożeniłem i miałem dwójkę dzieci, doszło do kolejnego zdarzenia.  Teść w posagu dał córce kawałek ziemi, na którym się pobudowaliśmy po ślubie. Ziemia była goła i nieurodzajna, ale pracowałem cały czas, nawet nocami, żeby mieć swoje. Drzewa jednak rosną wolno a węgla nie można było dostać, więc zaprzągłem konia i pojechałem pozbierać trochę drewna na opał do pobliskiego lasu. Załadowaną furmankę zatrzymała milicja, bo sąsiad ormowiec zaszpiclował. Zaczaili się przy drodze i na mnie czekali. Za przywłaszczenie mienia  wsadzili na 24 godziny i pod sąd. W sumie kosztowało mnie to 2 lata odsiadki, ale to 24 godziny aresztu były najtrudniejsze. Umieścili mnie z innym nieszczęśnikiem w nieogrzewanej izbie w starym dworku, przerobionym na areszt. Zdaje się, że w piwnicach były katownie UB, ale wtedy nic spod podłogi nie dobiegało. Nakryliśmy się derkami, co nam dali i poszliśmy spać. Około północy obudził nas straszny łoskot, jakby ktoś przetaczał nad nami wielką kulę z jednego końca pokoju na drugi. Wyciągnęliśmy zapałki i ze znalezionych starych gazet ukręciliśmy coś w rodzaju knota. Kiedy pojawiło się trochę światła, łoskot natychmiast ustał. Kiedy zgasło światło- rumor był tak głośny, że nie dało się spać. Jakby ta kula miała przebić sufit i spaść prosto na nas, przygnieść nas i zabić. Nie było więc wyjścia. Wyszukaliśmy w izbie cokolwiek dało się palić i paliliśmy po kolei. Rano przyszli strażnicy, bardzo zdziwieni, że wytrzymaliśmy całą noc. Nikomu wcześniej się to nie udało. Powiedzieli nam, ze dom był nawiedzony, bo ktoś fałszywie oskarżony powiesił się w tej celi, w której byliśmy osadzeni. 

Dzisiaj umieram na raka. Minęło ponad pół wieku od naszego pierwszego spotkania. On stoi w kącie pokoju, widoczny tylko dla mnie. Byt na granicy rzeczywistości i omamów. Sam nie należy do żadnego z tych światów, a ja go widzę tak dobrze jak on mnie. Wpatruje się i najwyraźniej na coś czeka od kilku dni, od kiedy się pojawił. Jest zupełnie nieporuszony, mimo, że ja zwijam się z bólu, jak tylko przestaje działać morfina. Za chwilę wejdzie mój dorosły już syn, który da mi ostatni bardzo bolesny zastrzyk. Potem i tak trzeba będzie wzywać pogotowie, które zawiezie mnie do szpitala, gdzie ostatecznie umrę. 

Powiadają, że wizytanci zjawiają się w szczególnych momentach a mądrzy ludzie wiedzą, co to dla nich oznacza. Nie każdy też może ich doświadczyć. Pozwalają się zobaczyć tylko tym, którzy są w stanie znieść ich widok i zapanować nad przerażeniem. Być może dlatego właśnie mój syn zobaczy ich tylko jeden raz w życiu, a wnuczka, której już nie poznam- nie ujrzy ich nigdy. 

post mortem

Najbardziej w tym wszystkim martwiło mnie wypożyczenie samochodu. Nawet przelot wydawał się bez znaczenia przy całym lęku związnym z prowadzeniem auta w obcym kraju. Do tego na oczach moich podwładnych i pewnie jakiegoś modelu, do którego nie jestem przyzwyczajony. Pewnie minie trochę czasu zanim  do niego przywyknę, oswoję się, zacznę nim czuć jak ciałem.

Cała wyprawa budziła we mnie nieokreślone obawy. Właściwie to nic mi się nie podobało. Nie było czegoś, co mógłbym potraktować jak kotwicę rzeczywistości i co pozwoliłoby mi czuć się na miejscu. Samo wybrażenie jak to miałoby wyglądać- te wojaże po obcych miastach, krętych, wąskich, górskich drogach, zdewastowanych, źle oznaczonych, gdzie mieszkańcy mają kompletnie inną kulturę jazdy napawało mnie głębokim, pierwotnym lękiem, którego czułem w każdej komórce ciała, niczym drżenie membrany głośnika.

Na szczęście lęki okazały się nieuzasadnione. Tylko lot był dziwny. Gdzieś w środku trasy maszyna wpadła w turbulencje.

Po wylądowaniu wszystko szło gładko jak we śnie i trochę jak w malignie właśnie się czułem. Może to kwestia przemęczenia a może psychicznego nastawienia ale miałem wrażenie, jakbym cały czas znajdował się w symulatorze życia. Włoskie drogi nieco przypominały  trasy wyścigowe z gier komputerowych. Auto prowadziło się topornie i choć teoretycznie było szybsze od mojego drobnego miejskiego suzuki, to zupełnie nie miało przyspieszenia i czułem się jak w czołgu.

Spotykani ludzie mieli w sobie coś papierowego, jakby pozbawieni ciała i duszy, z wyłączonymi lub zmoderowanymi emocjami, słabym kontaktem. Bez więzi, człowieczeństwa. Coś pośredniego między zombi a sztuczną inteligencją.

Wiele razy wracałem i ciągle wracam w myślach do tego wyjazdu. Analizowałem na różne sposoby, co się stało, że zacząłem odczuwać rzeczywistość jak przez bibułę, oblepiony woskiem, niezdolny do emocjonalnych poruszeń a i w ruchach jakiś ospały i spowolniony.

Wczoraj byłem świadkiem wypadku. Kobieta chciała przejść przez dwupasmówkę i wbiegła prosto pod nadjeżdżający samochód. Uderzenie było tak silne, że wyrzuciło ją kilka metrów w górę, po czym ciało upadło z tępym łoskotem na asfalt. Po chwili kobieta wstała, jak gdyby nigdy nic i poszła dalej przez jezdnię, nie zważając na przemykające auta. Dziwnym trafem już żadne w nią nie uderzyło ponownie. Zadziwiająca była precyzja, z jaką potrafiła przechodzić między samochodami, wsparta brakiem emocji i powolnością ruchów. Samochody nawet nie zwalniały, jakby kierowcy  jej nie zauważali a ona szła również jednostajnie.

I nagle mnie olśniło. Przeszedłem na drugą stronę. Wtedy podczas turbulencji w samolocie musiało dojść do jakiejś awarii albo ataku. Moja świadomość nie odnotowała niczego takiego prawdopodobnie dlatego, że eksplozja wyłączyła zmysły zanim  te cokolwiek odebrały. Prawdopodobnie przeszedłem od razu do świata alternatywnego, którzy inni nazywają piekłem, niebem lub czyśćcem. Nie mogę czuć już tego co wcześniej, bo ten świat, który widzę od czasu lądowania nie jest tym samym, z którego wystartowałem.

Zostałem skazany na byt w niebycie. A może sam się skazałem- kiedy wbrew przeczuciom, mówiącym że wszystko jest nie na swoim miejscu,  zdecydowałem się na wyjazd.